Osteoporoza – przyczyny i przebieg choroby

Osteoporoza, zwana dawniej zrzeszotnieniem kości, to zmniejszenie gęstości mineralnej kości i zaburzenia ich mikroachitektury, które prowadzą do wzmożonej łamliwości szkieletu i zwiększonego ryzyka złamań kości. Osteoporoza polega na nieregularnej przebudowie kolagenu w kościach oraz zaburzeniach procesu wbudowywania w nie jonów wapnia i fosforanów nieorganicznych. Procesy te prowadzą do istotnego zmniejszenia zawartości związków wapnia i w efekcie spadku masy kostnej. W wyniku tych mechanizmów kości stają się porowate i kruche, a ich obniżona gęstość sprzyja licznym i niebezpiecznym złamaniom.

Wyróżnia się różne typy osteoporozy:

• Osteoporoza pomenopauzalna (typ 1)
  Dotyczy kobiet w wieku 50-60 lat. Jej podstawowa przyczyną jest niedobór estrogenów, a proces zaniku kostnego ma zwykle dość dużą dynamikę. W tym okresie najczęściej występują złamania kości promieniowej (złamanie nadgarstka lub przedramienia).
• Osteoporoza starcza (typ 2)
  Dotyczy kobiet i mężczyzn. Zanik kostny zwykle jest znacznie powolniejszy, a najpoważniejsze złamania dotyczą kręgów i bioder.
• Osteoporoza wtórna
  Jest powodowana innymi przyczynami niż wcześniej wymienione (np. inne choroby oraz stosowane leki).

Osteoporoza jest bardzo często występującą chorobą i została włączona przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) do grupy chorób cywilizacyjnych. Osteoporoza występuje głównie u kobiet – zachoruje na nią co druga kobieta. Już u kobiet po 30 roku życia rozpoczyna się proces ubytku masy kostnej, który zwykle ulega nasileniu wraz z wiekiem. Mężczyźni chorują na osteoporozę znacznie rzadziej, niestety co piąty również będzie się zmagał z tą chorobą.

Czynniki sprzyjające wystąpieniu osteoporozy:

• płeć żeńska;
• wiek;
• wczesne zakończenie miesiączkowania (przed 40 rokiem życia), szczególnie gdy jest ono wynikiem usunięcia jajników;
• rodzinna skłonność do złamań i osteoporozy;
• inne choroby: tarczycy, wątroby, nerek, jelit lub stawów;
• niska aktywność fizyczna;
• dieta uboga w wapń, a także nietolerancja mleka;
• stosowane leki (sterydy, leki przeciwpadaczkowe, uspokajające, zmniejszające krzepliwość);
• palenie papierosów oraz nadmierne spożycie alkoholu;

Osteoporoza jest „cichym złodziejem kości” – nie daje żadnych wczesnych objawów i nie powoduje bólu. Pierwszym objawem osteoporozy są zwykle złamania kości, co niestety świadczy już o zaawansowaniu choroby. Złamania te są najczęściej spowodowane niewielkim urazem, czy niewinnym upadkiem z wysokości własnego ciała. Natomiast około 60% złamań w zakresie kręgosłupa spowodowanych osteoporozą następuje bez żadnego urazu. Złamania mogą dotyczyć różnych kości, ale najgroźniejsze są złamania kręgów oraz biodra.

Densytometria w diagnostyce osteoporozy

Podstawowym badaniem w rozpoznawaniu osteoporozy jest densytometria, która służy ocenie gęstości kośćca. Badanie densytometryczne pozwala na wczesne wykrycie osteoporozy, a także jej wczesnego stadium nazywanego osteopenią.

Urządzenia do wykonywania densytometrii (densytometry) opierają się na trzech odmiennych technikach pomiaru gęstości kości:

• podwójnej wiązki promieniowania rentgenowskiego,
• ultrasonografii,
• oraz tomografii komputerowej.

Badanie densytometryczne wykonywane za pomocą promieniowania rentgenowskiego jest bezpieczne i dokładne. Dotyczy zwykle odcinka lędźwiowego kręgosłupa, szyjki kości udowej, a także kości nadgarstka oraz przedramienia. Niestety w żadnym wypadku nie można takiego badania wykonywać u kobiet w ciąży pomimo tego, że dawka promieniowania nie jest zbyt duża (ok. 1/10 średniej dawki promieniowania wykorzystywanego podczas RTG klatki piersiowej). Jeśli w okresie poprzedzającym densytometrię Pacjent korzystał z innych badań RTG, rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografii komputerowej (CT) wykonywanych z użyciem kontrastu (np. papki barytowej lub radioizotopów podawanych drogą dożylną), to również należy wstrzymać się z badaniem do około 30 dni.

Densytometria ultradźwiękowa nie jest z pewnością aż tak dokładna jak rentgenowska, jest jednak doskonałym badaniem przesiewowym służącym wczesnemu wykryciu osteoporozy lub osteopenii. Badanie densytometryczne odbywa z wykorzystaniem ultradźwięków o niskiej częstotliwości (około 200 kHz). Zasada działania densytometru ultradźwiękowego opiera się na tych samych zasadach fizyki, co zwykłe badanie USG. Densytometria ultradźwiękowa nie wymaga więc jakichkolwiek przygotowań, nie ma do niej także żadnych istotnych przeciwskazań, badanie można wielokrotnie i bezpiecznie powtarzać. Z tego względu densytometria ultradźwiękowa może być wykonywana także u kobiet w ciąży.

Stosowany przez nas nowoczesny densytometr ultradźwiękowy umożliwia badanie kości promieniowej, która obok bioder i odcinka piersiowego kręgosłupa należy do najczęstszych miejsc występowania złamań osteoporotycznych. Kość promieniowa, będąca jedną z dwóch kości przedramienia, nie jest narażona na silny nacisk mechaniczny, dlatego badanie jest dużo bardziej wiarygodne niż te, które wykonywane na kości piszczelowej bądź pięcie.

Badania densytometryczne w kierunku wykrycia osteoporozy powinno być wykonane u osób:

• obu płci powyżej 40 roku życia;
• przyjmujących leki, które mogą powodować osteoporozę wtórną;
• u których planowane jest leczenie osteoporozy;
• w trakcie leczenia osteoporozy, w celu sprawdzenia skuteczności stosowanej terapii;
• u których w rodzinie występowały wcześniej złamania osteoporotyczne (np. złamania kręgów, kości przedramienia czy kości udowej);
• o wątłej budowie ciała;
• których dieta jest uboga w wapń i witaminę D;
• nadużywających alkoholu, pijących dużo kawy oraz palących papierosy;
• z niedoborem hormonów płciowych: estrogenów u kobiet, androgenów u mężczyzn (zarówno u osób młodych z zaburzeniami hormonalnymi, jak i u kobiet po menopauzie lub mężczyzn z objawami andropauzy).

W sobotę, 22 kwietnia 2017 roku, zapraszamy wszystkich Pacjentów do Centrum Medycznego PRZYJAŹNI na bezpłatne badanie densytometryczne kości promieniowej przy użyciu densytometru ultradźwiękowego.

Po wykonaniu badania densytometrycznego będzie również możliwość skorzystania z konsultacji internistycznej z rozszerzeniem reumatologicznym w celu omówienia wyniku densytometrii. Bardzo prosimy o zabranie ze sobą wszystkich wcześniejszych tego typu badań bądź wypisów szpitalnych.

Zadzwoń i umów się na wizytę: 71 300 12 72, 71 300 12 73.

Serdecznie zapraszamy!

Wszelkie informacje przedstawione w witrynie są publikowane i dystrybuowane wyłącznie w celach informacyjnych i nie mogą być traktowane ani zastąpić konsultacji lekarskiej i badania lekarskiego. Niedopuszczalne jest korzystanie z tych informacji, jako źródła wiedzy dla samodzielnej terapii i diagnozowania chorób.
Centrum Medyczne PRZYJAŹNI nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za pogorszenie stanu zdrowia spowodowane odstąpieniem od konsultacji lekarskich i stosowaniem praktyk leczniczych wdrażanych na własną rękę.