mar 23

Zielona herbata w nadciśnieniu tętniczym

Narodowy Fundusz Zdrowia podaje, że w 2018 r. na nadciśnienie tętnicze chorowało blisko 10 mln osób, które stanowiły 31,5% dorosłej populacji w Polsce.

Specjaliści alarmują, że już teraz może mieć je nawet 17 mln Polaków. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy, że ma zbyt wysokie ciśnienie – ostrzega Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego oraz Fundacja Żyjmy Zdrowo. Dlatego należy regularnie sprawdzać swoje ciśnienie. Tylko wtedy, wcześnie wykrywając jakikolwiek jego wzrost, można się uchronić przed groźnymi powikłaniami tego podstępnego schorzenia.

Podstawowym elementem strategii leczenia niefarmakologicznego jest wprowadzenie zdrowszego trybu życia oraz odpowiedniej diety pełnej w antyoksydanty (mają działanie przeciwkrzepliwe, przeciwmiażdżycowe) – przykładem substancji, której w ostatnim czasie przypisuje się szczególne znaczenie, może być epigallokatechinie galusanu (EGCG), której najlepszym źródłem są liście zielonej herbaty.

Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia charakteryzującą się stale podwyższonymi wartościami ciśnienia krwi. Odpowiednie ciśnienie wynosi 120/80 mmHg. Podwyższonym wartościom ciśnienia mogą towarzyszyć różne objawy, takie jak: bóle i zawroty głowy, zaburzenie widzenia, niepokój, uczucie „kołatania serca”, osłabienie, bóle w klatce piersiowej, krwawienia z nosa, zaburzenie snu, duszności. Nieleczona choroba może spowodować uszkodzenie naczyń krwionośnych, miażdżycę tętnic, zmiany narządowe w obrębie nerek czy nawet doprowadzić do stanów nagłych – zawału serca czy udaru mózgu.

Ze względu na przyczyny nadciśnienia tętniczego, schorzenie dzieli się na:

samoistne (pierwotne) nadciśnienie tętnicze – jest spowodowane nakładającymi się na siebie czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Schorzenie rozwija się przede wszystkim u osób otyłych, prowadzących siedzący tryb życia, narażonych na długotrwały stres oraz palących papierosy. Nie bez znaczenia jest także dieta bogata w sól, tłuszcze zwierzęce i wysoko przetworzone produkty.
wtórne nadciśnienie tętnicze – jest skutkiem procesów chorobowych toczących się w innych układach i narządach. Na jego wystąpienie narażone są osoby z zapaleniem kłębuszków nerkowych, nefropatią cukrzycową, wodonerczem, nowotworami nerek, schorzeniami neurologicznymi, chorobami nadnerczy i tarczycy. Niektóre leki mogą powodować wzrost ciśnienia tętniczego.

Jak poprawnie mierzyć ciśnienie?

Na 30 minut przed wykonaniem pomiaru:

Nie pij kawy!
Nie pal!

Na pięć minut przed wykonaniem badania ODPOCZNIJ.
Najlepiej mierzyć ciśnienie rano, na czczo, przed przyjęciem jakichkolwiek leków.
Ciśnienie mierzy się w pozycji siedzącej (wówczas konieczne jest oparcie pleców, zachowanie lekko rozsuniętych nóg, stabilne położenie stóp na podłodze) lub leżącej.
Opaskę ciśnieniomierza zakłada się na nagie ramię około 5 cm powyżej zgięcia łokcia.
Ręka powinna być oparta na stole lub łóżku i znajdować się na wysokości serca.
Ciśnienie trzeba mierzyć zawsze na tej samej ręce.

Leczenie nadciśnienia tętniczego

Leczenie należy rozpocząć od zmiany trybu życia:

zwiększenie aktywności fizycznej – jazda na rowerze, szybki chód czy pływanie;
zaprzestanie palenia tytoniu;
ograniczenie spożycia alkoholu;
właściwa dieta: zwiększenie spożycia warzyw, świeżych owoców, ryb, orzechów i nienasyconych kwasów tłuszczowych (oleje roślinne), niskie spożycie czerwonego mięsa, ograniczenie spożycia soli poniżej 5 g/dzień.

Różnorodne i zbilansowane posiłki powinny być źródłem minerałów, tj. potas, magnez, wapń i selen (regulują czynność serca, kontrolują wytwarzanie cholesterolu w organizmie, uczestniczą w mechanizmie krzepnięcia krwi). Bardzo dużą rolę odgrywają również antyoksydanty. Najbardziej aktywnym biologicznie antyoksydantem jest EGCG, występujący w największych ilościach w zielonej herbacie.

Proces produkcji zielonej herbaty przebiega w 5 etapach i, w przeciwieństwie do herbaty czarnej, nie obejmuje procesu fermentacji, dzięki czemu zachowuje ona cenne składniki. EGCG stanowi ok. 1/3 suchej masy liści herbaty. Jest to bardzo silny przeciwutleniacz, 100 razy silniejszy od witaminy C oraz 25 razy silniejszy od witaminy E.

Pozytywne efekty obserwowano w profilaktyce, jak i w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Stała konsumpcja zielonej herbaty zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego.

Przeprowadzono badania u ponad 40 000 japońskich dorosłych, spożywających 5 lub więcej filiżanek zielonej herbaty dziennie. Stwierdzono zmniejszenie o 26% umieralności z powodu chorób układu krążenia.

W badaniu przekrojowym na grupie 1507 chińskich dorosłych zaobserwowano za to, że stała konsumpcja 120-599 ml zielonej herbaty dziennie prze co najmniej rok zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego o 46 % w porównaniu do osób spożywających mniej niż 120 ml. Za to u grupy wypijającej więcej niż 600 ml zielonej herbaty dziennie, to ryzyko zmniejszało się aż o 65 % ! (Yang i wsp.)

Na podstawie wielu badań, spożywanie EGCG (w formie naparu lub kapsułek ekstraktu z zielonej herbaty) powoduje, że statystycznie zmniejszają się parametry profilu lipidowego (mniejsze stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i triglicerydów, przy jednoczesnym zwiększeniu zdrowego cholesterolu – frakcji HDL) oraz stężenie kwasu moczowego w osoczu.

W skrócie zielona herbata chroni przed rozwojem:

miażdżycy;
cukrzycy typu 2.;
hiperurykemii;
cholesterolu frakcji LDL.

Jak poprawnie zaparzyć zieloną herbatę?

Odpowiednia temperatura parzenia zielonej herbaty waha się w granicach od 60 do 90°C.Sprawdź, co jest napisane na opakowaniu. Właściwa temperatura zależy od konkretnego gatunku zielonej herbaty oraz wielkości jej listków.
Zielona herbata lubi miękką wodę.Zamiast kranówki, użyj wody mineralnej.
Czas parzenia zielonej herbaty.Liście parzone krótko (do 3 minut) pobudzą nas i orzeźwią. Z kolei zielona herbata parzona dłużej wyzwala więcej przeciwutleniaczy oraz raczej nas uspokaja niż pobudza. Czas parzenia zielonej herbaty zależy także od wielkości listków. W przypadku tych mocno rozdrobnionych, parzenie powinno trwać zdecydowanie krócej niż parzenie całych liści.
Zielona herbata lubi przestrzeń. Zwłaszcza tę pod postacią całych, nierozdrobnionych listków. Dlatego unikajmy wąskich, wysokich naczyń i wybierzmy pękaty, przysadzisty czajniczek lub dzbanek.

Zielona herbata ze względu na cenny skład, korzystne właściwości lecznicze, popularność, łatwą dostępność i względnie niski koszt może stać się stałym elementem zarówno profilaktyki, jak i strategii leczenia chorych na nadciśnienie tętnicze.